1Q84 – Haruki Murakami
Kindle aldıktan sonra -şükür- tekrar kitap okumaya başladım.
Yılda bir kitabı sürüncemede bırakıp bitiremeyen ben bir ayda kalınca üç kitap
okudum. Okuduğum üçüncü ve en kalın kitap Haruki Murakami’nin 1Q84 adli eseri
idi. Kağıt hali tam 1280 sayfa… Dile kolay, o yüzden bir kaç satır da olsa bir
şeyler karalamak istedim.
Daha önce hiç Murakami kitabı okumamıştım, uzak doğulu yazar
da pek okumamıştım. Aklımda kalan ve uzak doğuda geçen okuduğum tek kitap
Şibumi idi…
Kitabı okumayanlar olabilir, spoiler vermek istemiyorum
fakat biraz da açık yazmak istiyorum, umarım dengeyi yakalayabilirim.
Kitabın adı dikkat çekici, malum 1984 George Orwell yılı, bu
kitap da 1984 yılında geçiyor, fakat içindeki Q ingilizce Question Mark’tan
(soru işareti) gelmekte. Garip bir yıl
olduğunu buradan anlayabiliriz. Kitap 1280 sayfa, Japonya’da 3 cilt olarak
yayımlanmış… Sanıyorum bu nedenle bu kadar uzun, tek cilt olsa kesinlikle bir
400 sayfa falan kısa olabilirmiş. Sanıyorum ki okuyanlar bu konuda hemfikir.
Kitap ne anlatıyor derseniz, belli zamanlarda yolları
kesişmiş insanların farklı nedenlerle – ki bu nedenleri asla bilemeyiz – tekrar
kesişmesi üzerine kurulu bir hikaye anlatıyor. Doğrusunu söylemek gerekirse
kitabı bu kadar meşhur yapan bu hikayedir herhalde. Oldukça ilginç, çok güçlü
olmasa da naif imgelerle okuyucuya bir şeyler bırakıyor ama en önemlisi
sürükleyici, sıkılmadan okunabiliyor.
Kitapla ilgili farklı yazılara bakmışsanız ‘paralel evren,
paralel hayatlar vesaire üzerine esrarengiz bir yolculuk’ vb tanımlar gözünüze
çarpmıştır. Kitap bilimkurgu kitabı değil, paralel evrenler falan ehh.. diye
düşünülmemeli, bir Interstellar bile değil, sadece masalın bir parçası.
Hikaye ilginç, sürükleyici dedim ama doğrusu bir hayat dersi
vermiyor. Okuduğum 1280 sayfa bana pek bir şey katmadı, bir felsefesi de bence
yoktu, bakış açıma da bir artısı olmadı… Bu bakıma benim için bir zaman kaybı,
fakat diğer taraftan okuması zevkli bir kitaptı. Uzun süren güzel bir bilmeceli
film izlemiş gibi bir eğlencesi var. Yaklaşık 13 saat gibi bir okuma süresi
olduğunu kabaca hesap ettiğim bir film izlemiş saydım kendimi.
Şibumi’deki gibi gibi değişik cinayet yöntemleri uygulayan
bir adalet dağıtıcı olan Aomame ve ilkokul aşkı Tengo 1Q84 yılında gayet ilginç
bir kurguda başkahramanlar olarak hikayede yer etmekte. Kitaptaki ana
karakterler ve kurumlar dışında bir de yan unsur olarak NHK var ki okurken
bolca küfür ettim.
NHK’dan kısaca bahsetmek gerekirse, bizdeki TRT, kitapta
anlatılan doğru ise, bizdeki elektrik faturasından alınan TRT payı Japonya’da
namevcut olsa gerek, NHK Japonya genelindeki televizyon sahibi hanelere her ay
tahsildar yollayıp mecburi bir ücret toplamakta. Kapıyı kırmasa da psikolojik
olarak haneye tecavüz eden NHK tahsildarları… Okursanız siz de bolca küfür
edeceksiniz, Türkiye’de iyi ki böyle aptalca bir yöntem yok, aksi takdirde çok
cinayet işlenirdi…
Kitaba dönersek, sanıyorum kadınların biraz daha
içselleştirebileceği bir hikaye, ben çok içselleştiremedim… Bu yüzden ‘oooouu
iyi kitap’ diyemiyorum.
Kitap içerisinde aklımda kalan bir de Kediler Şehri hikayesi
idi. Hikaye içinde hikaye….
İyi hikaye, sürükleyici anlatım ile güzel zaman
geçirebilirsiniz, ama size katkı olarak ne verir bilemiyorum.
Murakami
Yazardan bahsetmek gerekirse, daha önce bir eserini
okumadım, yaşayan çok büyük romancı diyorlar… İyi kitap, temiz kurgu, anlatımı
güzel -çevirisi de çok başarılı olmuş, sırıtan bir şey yoktu-, ama büyük bir
yazar değil bence. Nedenine gelirsek, kitaptan sonra başka bir kitabı olan
Zemberek Kuşunun Güncesini biraz okudum, sanki bir şablon üzerinden yeni bir
hikayede benzer imgelerle bir reçete üzerinden yazılmış gibi… Dosto ile aynı
kategoriye sokmak haksızlık olur. Hani derler ya, tekniker – mühendis, kalfa –
usta farkı diyelim. Goodreads sayfasında gözüme çarpan şu çizelge bahsettiğim
şablon olayını daha iyi anlatıyor.